Kod Kulturno Umetničkih Rabotnika nema trte-mrte. Rijetko objavljuju albume, ovo im je tek sedmi u impozantnoj karijeri koja je počela daleke 1999. s nekoliko sitnih promjena postave, ali kad ga naprave, to je onda redovito urnebes. Ja bi ih deklinirao otprilike poput Let 3, što znači maksimalni zafrkanti s ironičnim smislom za humor pri čemu ne nedostaje istinske čari za zabavu, zdravu zajebanciju i odvaljeni punkerski revolt. Na njih mi bješe skrenuo pažnju Cvetan Cvetanov s Radio Sofije pred skoro dvadesetak godina kada je dolazio u Zagreb na koncerte otkrivajući i još nekoliko bendova u kojima članovi rade, poput Totalno Opuštanje (www.terapija.net/mjuzik.asp?ID=32115), No Name Nation, Bombaški Proces, Rok Agresori ili Zoltica na brodot Baunti. Uspoređivati ih s kurentnom ili daljom prošlošću makedonske scene, recimo sa Superhiksima je nezahvalno s obzirom da su KUR-ovci prije svega napaljeni na bijes iz boce Dioniza koji im daje dostatnu inspiraciju za odfrljen leksik, ajde nije 'bez dlake na jeziku', pomno paze na duhovite stihove bez neke pretjerane vulgarnosti ili eksplicitnosti raspredajući teme o svakodnevnom ispijanju pive (uvodna "Меквеј" u technical transu NoMeansNo), blago potisnutim seksualnim perverzijama (agresivna "Гадот знае", "Оправдување" s Kalinom Velkovskom na vodećem vokalu u visokom sopranu nalik na Slađanu Milošević, zatim šašava "Maмo caкам Paботник" - 'Ќе му мастурбирам', uz razliveni disonantni glas Elene Hristove, ha-ha-ha!), komičnim SF/ horror relacijama što se pretvaraju u angažirani spektar (noiserski chaotic hardcore "Осмнот патник" s gostujućim vokalima Elenom Stavreskom i Baltikom), himničnim bećarima (umjereni punk-rock "Беќаp" uz potporu Denija Krsteva - Fonije), obiteljskim manipulacijama srednjevječnog rockera što svira r'n'r četvrtkom i uneredi se pijačom (zabavni r'n'r brzanac "Денот после cpeдa" s komičnim završetkom na pragovima doo-woop/ turbo folk vokalizacije)...



Prvi dio albuma je potpuna zafrkancija stvarnosti, ono što mnogim sličnim svjetskim i ex-Yu punk-rock bendovima manjka grebajući stihovima po površini u nadi da će od trivijalnog srednjoškolskog paradoksa možda ispasti neki zgodan štos, međutim, drugi dio je znatno angažiraniji u implikacijama ozbiljnijih referenci. Prva neobičnija lirska prispodoba pristiže iz "Ни горе нa нeбo, ни доле на земја" uz prateći glas Marka Markovića ('Пред иљада години еве и сега/ Или си човек или си сенка/ Пред иљада години еве и сега/ Ни горе на небо ни доле на земја') donoseći prijeko potrebnu sofisticiranost s pozivom na obostrani feedback 'Побарај си чаре во тоа Панк кабаре' u naslovnoj "Панк Кабаре" kakvu bi možda poželio napraviti i pokojni Frank Zappa da se udružio s Gogol Bordelo u balkanskom valceru (a možda i sa Čudnoređem), a pravo pitanje se postavlja u zvrkastom punku a'la Peđa Vranešević & Labaratorija Zvuka "Полна - Шарена": 'Пред тебе се исправаат идеологии/ ...Дал е крива маса или спунт?'. Da pojednostavim, спунт = sputan. Daljnji tijek fabule ide djelomice i u religijske mantre: "Најмастер Блу" maršira kroz vašu podsvijest, igra se sa živcima onih borbi 'Од Жданец до Кисела Вода' pitajući se uz hipotezu 'Клисарот џабе се лути - Нели сме голи пред бога?' podražavajući kombinaciju Jello Biafre i Saleta Vrdoljaka iz livanjskog Andrije, ok, reggae komad "Мано, Мано" je jedina laganica rastafarijanskog ugođaja s himničnim pozivom 'Биди мој брат или сестра/ Заедно ќе ја браниме честа' ('budi mi brat ili sestra/ zajedno ćemo braniti čast'), da bi ubjedljivo najoriginalniji dio ovog albuma bila završna pjesma "Бог да убие" s potpunim angažiranim socio-političkim i nacionalnim revoltom oko imena Sjeverna Makedonija u obrednom world-music 3/4 taktu lišenom klasičnog punk-rock egzibicioniznma samo uz bubnjeve i kaval spomenute Elene Hristove. Ovakvu pjesmu nisu mogli napraviti niti Adam & The Ants u vrijeme najveće popularnosti, jer, huh, nisu poznavali taj strašan 3/4 ritam, šlepali su se na Indijance i britanski viktorijanski period. "Бог да убие":

'Бог да убие, аир да не видат

'Бог да убие, аир да не видат
Осумдесет пратеници,
Тие ја предадоја, тие ја продадоја,
Македонија

Кичмата ја свиткаа,
Името и го сменија
Уставот го запустија

Ах да даде господ децата и внуците
Да им се Македонци
Децата и внуците, да им се Македонци,
А не северџански Македонци

Бог да убие, аир да не видат

Проклет да биде, аир да не види
Кој прв започна,
Проклет да биде кој прв започна
Македонија да ја продава

Ах да даде господ децата и внуците
Да им се Македонци
Децата и внуците, да им се Македонци,
А не северџански Македонци'

"Da Bog ubija":

'Da Bog ubija, zrak ne vidi

Da Bog ubija, zrak ne vidi:
Osamdeset zastupnika,
Izdali su i prodali,
Makedoniju

Kičma je savijena,
Promijenili su joj ime
Odustali su od ustava

O daj Bože djece i unučadi
Neka budu Makedonci
Neka im djeca i unuci budu Makedonci,
A ne sjeverni Makedonci

Da Bog ubija, (zrak ne vidi) vidli bi nas

Proklet bio, zrak ne vidi
tko je prvi počeo
Proklet bio tko je prvi počeo
Makedonija ga prodava

O daj Bože djece i unučadi
Neka budu Makedonci
Neka im djeca i unuci budu Makedonci,
A ne sjeverni Makedonci'

(slobodan komparativni prijevod s makedonskog: Horvi) Мислам, види, можев да ја напишам оваа рецензија на македонски бидејќи редовно ми е мило кога бендовите и авторите го користат својот мајчин јазик, особено нашиот словенски, но се е исто. 14 pjesama uglavnom kraćih gabarita do maksimalno 4 minute, uz najkraću "Soba" (1.11), obradu Discipline Kičme sa čuvenog debija "Sviđa mi se da ti ne bude prijatno" u maksimalno brzoj hardcore varijanti frenetički odlupanih bubnjeva Slobodana Hadži Ilieva koji drži veliki ritmički dio ovog ogromnog kolektiva - 6 stalnih muzičara i čak 8 gostiju nije plod slučajnosti. Ovo su inteligentni zajebanti od frontmana Miroslava Todorovskog, čak 3 gitarista (Trajče Mitrevski, Marjan Kitanovski, Božo Vučinić) i basiste Vladimira Stojčevskog, šaljivdžije na nivou Alan Ford strip autora Magnusa & Bunkera, kroz svaku sekundu od ovih ukupno 41 minute odvale toliko humora, sarkazma, cinizma, ironije, metafora, ma pametnih ili glupih, nebitno je, humor je humor, dakako nije baš za mlađe od 12-13 godina, rečemo, ja sam Alan Ford uspio shvatiti tek s nekih 17 godina, u ranijoj životnoj fazi mi je bio glup i bezvezan strip, ovaj, da ne glibim kao беќаp što inače jesam po životnom r'n'r opredijeljenju, ovo je veliki i sjajan album iz naše najjužnije slavenske metropole upravo za debele, mršave, siromašne i bogate, sretne, nesretne, zadovoljne, frustrirane, politički neraspoložene, ustaše, četnike, mrzitelje i štovatelje balkanskih mirnih reintegracija, te upravo za vas koji od svega navedenoga možda ne pripadate u niti jednu kategoriju! Нели сме голи пред бога? Да ние сме. Jа добивте идејата - речиси откачено ремек-дело!

Naslovi: 1.Меквеј, 2.Гадот знае, 3.Осмнот патник, 4.Беќаp, 5.Оправдување, 6.Денот после cpeдa, 7.Ни горе нa нeбo, ни доле на земја, 8.Maмo caкам Paботник, 9.Панк Кабаре, 10.Полна - Шарена, 11.Најмастер Блу, 12.Соба, 13.Мано, Мано, 14.Бог да убие

ocjena albuma [1-10]: 9

horvi // 24/03/2023